Anal Fistül Tanı ve Tedavisi

Anal Fistül Nedir? 

Anal fistül anal kanala açılan bezlerin iltihaplanması ile gelişen apsenin, anal bölge derisine açılıp akması sonucu meydana gelen kronik iltihaplı, akıntılı hastalıktır.

Anal Fistül Belirtileri

Anal bölgede ağrı, şişlik, ateş ve akıntı ile karakterizedir. Anal bölgede konforsuzluk, gaz ve gaita tutmada zorlukta gelişebilir. İç çamaşırı kirleten akıntı ön plandadır.

Anal Fistül Teşhisi

Genelde hastanın anal akıntı ile doktora başvurması sonucu proktolojik muayene yapılması ile konulur. Görüntüle yöntemlerinden MR, fistülün haritalandırılmasında kullanılabilir.

Anal Fistül Tedavisi

Öncelikle doğru teşhis yapıldıktan sonra başlar. Anal fistül anal fissür ve hemoridal hastalıklarla karıştırılabilir. Uzman hekimce uygun koşullarda yapılan muayene ile kesin tanı konulabilir.

Anal Fistül Cerrahi Tedavisi

Anal fistülün tedavisi cerrahidir. Temel prensip büyük abdest ve gazı tutan kasların korunmasına dayanır. Fistülün bu kasları ne kadar etkilediği bu anlamda çok önemlidir. Makat kasları ile ilişkisi az olan vakalarda fistülün açılması yeterli olurken kas ilişkisi fazla olan hastalıkta ileri cerrahi teknik ve teknoloji kullanımı gerekebilir.

Anal Fistül Lazer ile Tedavisi

Anal fistülde lazer kullanımı özellikle makat kası ilişkisi fazla olan olgularda önem kazanmaktadır. Lazerin uzman ellerde kullanımı son derece önemlidir. Hasta seçimi ve hastalığın uygunluğu başarı oranını artıran en önemli nedenlerdendir.

Anal Fistül Ameliyatı

Çok uzun sürmeyen cerrahi bir prosedürdür. Ameliyatın kendisinden çok doğru haritalandırılma, hazırlık ve cerrahi tekniğin seçimine karar vermek daha uzun sürebilir. Doğru teknik ve cihazların seçimi cerrahi başarıyı etkileyen en önemli etkendir.

Anal Fistül Ameliyatı Ağrılı Mıdır?

Anal fistül hastalığı sık görülen anal bölge hastalıklarındandır. Bu hastalıkta anal kanal içerisine salgı yapan salgı bezlerinin iltihaplanması sonucu gelişen apsenin delinerek anal deriye açılması ile gelişir. Anal kanal içinde bir ağız ve anal deride bir ağız gelişir. Tekrarlayan apseler ve iltihaplı kanlı akıntı ile karakterizedir. Anal fistül hastalığı, anal bölgenin en sık görülen hemoroid hastalığı ve anal fissür hastalığından daha komplike bir hastalıktır.

Anal fistül hastalığının ilk cerrahisinin tecrübeli ellerce yapılması çok önemlidir. Doğası gereği bu hastalık tekrarlama özelliği vardır ve yetersiz cerrahi sonrası tedavi iyice zorlaşmakta ve hastalık sürekli nüks (tekrar) etmektedir.
Bu hastalığın diğer bir özelliği ise büyük abdest ve gazı tutan makat kasları ile ilişkili olmasıdır ve bun kasların bu hastalıktan zarar görmesidir. Cerrahi tedavi uygun yapılmaz ise makat kasları zarar görür ve gaz-gaita kaçırma şikayeti gelişebilir.

Anal fistül hastalığının tedavisinde birçok teknik kullanılabilir. Popüler tekniklerden biri lazer olmasına karşın ne yazık ki başarısı düşüktür. Cerrahi teknik hastalığın evresine göre seçilmelidir. Ve yapılacak ameliyatın isminin ne olduğu değil “lazer, seton vb.” ameliyatı yapacak cerrahın deneyimi ve bilgisinin ne düzeyde olduğu çok daha önemlidir. 

Anal fistül cerrahisi sonrası ağrı şikayeti hemoroid ameliyatlarına göre çok daha azdır ve kolaylıkla hastalar tarafından tolere edilebilir. 

Anal Fistül Ameliyatı Sonrası İyileşme

Anal fistül cerrahisi sonrasında iyileşme hastalığın evresine göre değişmektedir. Basit fistüllerde bu süre 1 hafta 10 gün gibi bir süre iken komplike fistüllerde revizyon cerrahileri ile takip süresi 2 ayı bulabilir.

Anal Fistül Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Anal fistül tedavi edilmezse tekrarlayan anal apseler ve yeni gelişen fistül yolları ile çok daha komplike bir hal alır. Tedavi edilmeyen hastalık asla iyileşmez. Komplike olur ve tedavisi zorlaşır. Kolostomi ihtiyacı gibi dramatik ve hiç istenmeyen durumlara yol açabilir.

Rektovajinal Fistül Nedir? 

Rektumla vajen arasında gelişen fistüldür. Vajenden gaz ve gaita gelmesi gibi çok sıkıntılı ve yaşamı etkileyen bir duruma sebep olur. Genelde geçirilen jinekolojik ameliyatlar, vajinal doğum, Crohn hastalığı ve travma sonrası gelişebilir.

Rektovajinal Fistül Tedavisi Nasıl Olur? 

Cerrahi tedavi yapılmadan hastalık düzelmez. Rektovajinal fistül vajen girişine ne kadar yakınsa tedavisi de o kadar başarılı olmaktadır. Fistül seviyesi servikse ne kadar yakınsa tedavi o kadar zorlaşır.

Perianal Fistül (Makat Fistülü) Nedir? 

Anal fistülle aynı hastalığı tarif eder. Anal fistülden farklı bir durum değildir. 

Perianal Fistül (Makat Fistülü) 

Ameliyatı da anal fistülün diğer ismi olan perianal fistül hastalığının tedavisi anal fistül cerrahisiyle aynıdır.

Sizden gelen sıkça sorulan soruları Prof. Dr. Bahadır EGE cevaplıyor…

Fistül Bitkisel Tedavisi Mümkün Mü? 

Ne yazık ki fistülün bitkisel tedavisi mümkün değildir. Cerrahi tedavi uygulanmadan tedavi olma ihtimali yoktur. Eğer bitkisel yöntemlerle tedavi oluyorsa bu anal fistül değildir.

Fistül Ameliyatı Olanlara Tavsiyeler

Anal fistül cerrahisi sonrasında günlük sıcak su uygulaması, anal bölgenin hijyenine dikkat edilmesi, dışkılama sonrası temizliğin sıcak/ılık su ile yapılması, diyette fiber tüketimine dikkat edilmesi, dışkılama alışkanlığının düzenlenmesi ve anal bölgede şikayeti olduğunda gecikmeden muayene olması önemlidir.

Anal Fistül Cerrahisi Ağrılı Bir İşlem Midir?

Anal fistül hastalığı tek bir cerrahi yöntemin uygulandığı bir hastalık değildir. Hastalığın evresine göre ve cerrahın deneyimine göre lazer, fistülotomi ve seton tekniği gibi yöntemlerden biri yapılabilmektedir. Bizim uyguladığımız bu cerrahi teknikler sonrasında yaşam kalitesini bozacak düzeyde ağrı şikayeti olmamaktadır. Hasta günlük yaşamına kısa süre içerisinde dönebilmektedir. Hastalarımızın ameliyat sonrası erken dönemde ağızdan alınan ağrı kesicileri kullanma ihtiyacı bile son derece azdır.

Ana Apse ile Anal Fistül Aynı Hastalık Mıdır?

Anal fistül anal gölgede gelişen anal apseden kaynaklanan bir hastalıktır. Anal apse safhasında bu hastalık son derece ağrılıdır. Hastada ateş, kırgınlık ve halsizliğe yol açar. Oturma ve yürüme sırasında ağrıya sebep olur. Anal apse kendiliğinden (spontan) delinip aktığında hastada klinik olarak rahatlama olur. Akıntı kanlı-iltihaplı bir akıntıdır. Daha sonra genellikle bu akıntı olan alandan kronik akıntıya sebep olan bir sivilce başı gibi dış ağız oluşur. İşte bu dış ağız hastada anal fistülün geliştiğinin bir göstergesidir. Zaman zaman bu dış ağız kapanır akıntı durur ancak daha sonra tekrar kızarıklık ağrı ve akıntı gelişir. Tedavi edilmediği takdirde bu hastalık anal kaslara zarar veri ve başka noktalardan da fistül gelişimine yol açabilir.

Uyguladığınız Seton Yönteminde Sıkma İşlemi Ağrılı Mıdır?

Cerrahi tekniklerin isimleri benzer olsa da uygulama yöntemleri ve kullanılan materyaller son derece farklı olmaktadır. Seton uygulama ismi çok genel bir tanımlamayı içerir. Bizim uyguladığımız ve geliştirdiğimiz yöntem standart yöntemlerden modifiye edilmiş ve bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış bir tekniktir. Kullandığımız cerrahi malzeme seton olarak tanımlanan ipek ip, metal malzeme, sondalar, penröz malzemeden farklıdır.

Neden Anal Fistül Tekrarlar?

Anal fistül hastalığının tekrarlama nedeni yoktan var olan hastalığın tekrar ortaya çıkma potansiyelinin her zaman var olmasıdır. Ancak anal fistülün uygun tedavisi sonrası tekrarlama son derece azdır. Bu nedenle ilk cerrahi tedavinin usta ellerde yapılmasının önemini ortaya koyar. Hasta için en önemli şans ilk cerrahi tedavinin başarılı olmasıdır. Tekrarlayan anal fistüllerde genel olarak sık cerrahi tedavinin olduğunu görürüz. Hastalığın tekrarlamasında (nüks) anal fistülün zorluk derecesi (komplike) ve hastanın diyabet gibi ek hastalığının olması da çok önemlidir. Ameliyat sonrası hastanın doktorunun önerilerine tam uyması ve kontrollerine düzenli olarak gitmesi de son derece önemlidir.

Anal Fistül Ne Kadar Sürede İyileşir?

Anal fistül hastalığının zorluk derecesi yani anal kaslarla (sfinkter) ilişkisi iyileşme süresini etkileyen önemli faktörlerdir. Yine uygulanan cerrahi yöntem fistülün iyileşme süresini belirleyen faktörlerdendir. Anal fistül hastalığı cerrah tarafından düzenli takip gerektiren bir hastalıktır. Hastalar bıkmadan usanmadan yakın takip edilmeli ve tedavisi son durumuna göre düzenlenmelidir. Seton uygulanan hastalarda ameliyat sonrası hasta aynı gün ya da bir sonraki gün hastaneden taburcu olur. Yürüme, oturma gibi fonksiyonlarında bir kısıtlamam olmaz. Ağrı, basit ağrı kesiciler yardımı ile genelde kolaylıkla geçer ya da herhangi gibi bir ağrı kesiciye ihtiyaç duyulmaz. Akıntı seton düşene ve iyileşme sürdüğü sürece azalarak devam eder. Bu durum çalışmaya veya günlük işleri yapmaya bir engel teşkil etmez.