Kronik Kabızlık Hastalığı Nedir ?

Kronik Kabızlık Hastalığı terimi; az miktarda, sert kıvamda, seyrek ve güç dışkılama (defekasyon) olarak algılanabilir. Dışkılamada güçlük, dışkılama sonrası boşalmamışlık duygusu gibi normal süre ve kıvamda dışkılama olmasına rağmen bazı hastalar tarafından yanlışlıkla kabızlık olarak değerlendirilebilir. Kabızlık bir belirtidir, hastalık değildir. Ancak bu belirtiye yol açan çok sayıda organik hastalık olduğu unutulmamalıdır. Kabızlıkta gaitanın (dışkının) kıvamı ve sayısı ön plandadır. Toplumlara, bireylere ve yiyeceklere bağlı olarak değişmekle birlikte; haftada 3 ve daha az dışkılama, sert ve zor dışkılama kabızlık olarak değerlendirilebilir.

Kronik Kabızlık Hastalığı Ne Demek?

Kronik Kabızlık Hastalığı Yaygın Nedenleri:

Diyette yeterince lif alınmaması.

Fiziksel aktivite azlığı (özellikle yaşlılarda).

Tıbbi tedaviler.

İrritable kolon sendromu.

Rutin yaşamı değiştiren durumlar (gebelik, yaşlanma, seyahat).

Aşırı laksatif kullanımı.

Dışkılama ihtiyacının uygun koşullar olmadığı için baskılanması.

Dehidratasyon (sıvısız kalma).

Kronik Kabızlık Hastalığı Diğer Nedenleri:

Doğuştan olma bozukluklar,

Kültürel, psikolojik, çevresel faktörler,

Bağırsakta gaitanın ilerlemesini zorlaştıran hastalıklar,

Yaşlılarda uygun dışkılama pozisyonunu engelleyen bozukluklar,

Eklem sorunları,

Parkinson hastalığı gibi bazı nörolojik hastalıklar kabızlık nedeni olabilir.

Bu saydığımız nedenler dışında ülkemizde ve batı dünyasında en sık kabızlık nedeni, kabızlık giderici ilaçlarının yanlış ve uygunsuz kullanımıdır.

Kronik Kabızlık Hastalığı Şikayeti ile Ne Zaman Doktora Görünülmelidir?

Uzun süre kabızlık çeken kişiler nedenini belirlemek amacıyla doktora başvurup bazı tetkikler yaptırmalıdır. Bunun dışında dışkılama alışkanlığında yeni meydana gelmiş bir değişiklik, kilo kaybı, şiddetli karın ağrısı veya dışkılama ile birlikte kan gelmesi halinde hemen doktora başvurulmalıdır. Bu belirtiler çok ciddi bir durum belirtisi olabilir. Guatr bezi hastalığı ve şeker hastalığında da dışkılama alışkanlığı değişebilir.

Normal Defekasyon (Dışkılama) Nasıl Meydana Gelir?

İnce bağırsaklardan yarı sıvı kıvamda gelen barsak içeriği kalın bağırsağın ilk kısmına gelir. Burada suyu emilerek dışkının normal kıvamı oluşmaya başlar.

Kalın bağırsağın 3 türlü hareketi vardır:

Barsak içindeki materyalin suyun emilmesini arttırıcı olarak kasılması.

Suyun emilmesini devam ettirici ileri – geri kısa hareketler.

Dışkının kalın barsak içerisinde ilerlemesini sağlayan ileri – itici hareketler.

Bu işlemler sonucunda kıvamı koyulaşan gaita, son bağırsağın üst kısmına gelip burada depolanır. Genellikle yemeklerden sonra gastroenterik reflex ile gaita son bağırsağa doğru itilir. Son barsak içinde birikmeye başlayan gaita, son barsak duvarını gererek dışkılama ihtiyacı meydana getirir. Son barsak kaslarının, karın içi adalelerin kasılması ile dışkılama meydana gelir.

Özetle Kabızlık

Kalın bağırsağın ilk kısmına ulaşan materyalin azlığı (açlık ve posa bırakmayan diyetle beslenme sonucu).

Kalın bağırsağın dışkıyı ileri doğru iten hareketlerin azalması (bazı nörolojik hastalıklarda olduğu gibi).

Dışkılama mekanizmasının bozulması (son barsak ve anüse organik, nörolojik, psikolojik nedenlerle dışkının dışarı atımını engelleyen olaylarda olduğu gibi) ile meydana gelir.

Kabızlığı Olanlarda Ne Gibi Testler Yapılmalıdır?

Önce problemin şiddeti belirlenmeye çalışılmalıdır. Fizik muayene, laboratuvar testleri yapılmalıdır. Kalın bağırsak filmi veya endoskopik tetkikler istenebilir.Tüm kalın bağırsağın değerlendirilebildiği kolonoskopi yapılabilir. Bu şekilde polip veya tümörler saptanabilir.

Kronik Kabızlık Tedavisi

Kronik kabızlık tedavisi için bir çok şeyi düzenli yapmak çok önemlidir. Beslenme ve düzenli egzersiz kronik kabızlık tedavisi için başlıca dikkat edilmesi gereken konular arasındadır.

Kronik Kabızlık Tedavisi için…

Lifli Gıdalar

Uygun bir bağırsak hareketi için günde 30-35 gram lif alınmalıdır. Bunun içinde lifli gıdalar tercih edilmelidir.

Lif Nedir?

Lif bitkisel yiyeceklerin sindirilmeyen kısımlarıdır. Suda eriyen ve erimeyen olarak 2 çeşit lif vardır. Suda eriyen lifler kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından sindirilirler. Yulaf kepeği suda eriyen liflere örnektir. Kan kolesterolünü düşürmede yardımcıdır. Suda erimeyen lifler kronik kabızlık hastalığı için en iyileridir. Buğday kepeği, tahıl taneleri ve elma, armut gibi çeşitli meyvelerin kabukları örnek olarak verilebilir.

Lifli Yiyecekler Nelerdir?

Lif bakımından zengin bir çok lifli yiyecekler vardır. Meyve, sebzeler, kepekli undan yapılmış ekmek en mükemmel lifli besinler için örnekleridir. Beyaz pirinç yerine kahverengi pirinç kullanılmaktadır. Kepek büyük bir lif kaynağıdır. Çeşitli doğal tahıl ürünlerinde bolca bulunur. Diğer yiyeceklere karıştırılarak hazır kepek yenebilir. Sabahleyin aç karna birkaç adet kuru kayısı, kuru incir veya kuru erik üzerine 2 bardak su içildikten sonra yapılacak sızma zeytinyağı içine kekik, 6-7 adet zeytin konularak esmer ya da kepek ekmeğin buna batırılarak yenilmesini içeren iyi bir kahvaltı sonrası tuvalet ihtiyacı olsun ya da olmasın tuvalete gidip 5-10 dakika oturulmalıdır. Bu şekilde sağlanabilecek bağırsak alışkanlığı uzun süreli rahatlatıcı olacaktır.

Lifin Faydaları ve Önemi

Lifler gaitanın hacmini arttırır. Lifler su tutarak gaitanın miktarını ve su içeriğini arttırırlar. Bu şekilde kalın bağırsak içerisindeki materyalin bağırsak boyunca hareketini arttırarak yardımcı olurlar.

Kabızlık Problemi Nasıl çözülür?

Kabızlık problemini çözmek için düzenli yemek yemek, sağlıklı yiyecekler ve yeterli miktarda sıvı alınmalıdır. Düzenli egzersiz zengin lifli gıdalarla beslenmek, kısaca özetlemek gerekirse günde 6-8 bardak su ya da sıvı, fiziksel hareket, bol lifli diyet.

Birey her gün sabahları dışkılama girişimine zaman ayırmalıdır. Bu dışkılama eğitiminde gençlerde daha iyi neticeler alınmaktadır. Ozmotik dışkılatıcılar (Magnezyum tuzları sodyum fosfat, laktiloz bu gruptandır) emniyetle uzun süre kullanılabilir. Bağırsak hareketlerini uyararak, dışkılama meydana getiren ilaçlar piyasada birçok tablet ya da draje şeklinde hazır olarak fazla miktarda tüketilmektedir. Bu ilaçlar elektrolit bozuklukları, kemik erimesi, protein kaybı ve bağımlılık yapabilirler. Bazıları uzun süre kullanıldıklarında ise bağırsak mukozasında pigment birikimine neden olarak melanosis koli adı verilen oluşuma yol açabilirler. Özellikle bağırsak hareketlerini arttırarak etki gösteren ilaçlar bağırsak duvarı içerisindeki sinirlerin harabiyetine yol açar. Arkasından kolay kolay düzelmeyen şiddetli kabızlık meydana gelebilmektedir. Sıvı vazelin, mineral yağlar, ağızdan veya lavman yoluyla verilebilir. Şiddetli kabızlıkta özellikle karında şişkinlikte mevcutsa lavman ile bağırsak boşaltılmaya çalışılmalıdır.

Prof. Dr. Bahadır Ege’nin Google Scholar üzerinden tüm bilimsel araştırma yazılarına ulaşmak için tıklayınız.

Doktorunuza Sorun